از نگاه قانون اداره کار و بر اساس ماده 62، روز جمعه به عنوان یکی از روزهای تعطیلی هفتگی کارگران با حقوق و مزایا محسوب می شود. در صورتی که کارگر بنا به درخواست کارفرما در روز جمعه در محل کار حاضر شود، کارفرما موظف به پرداخت حقوق فوق العاده ای با عنوان جمعه کاری است.
با توجه به ماده 62 قانون کار در حفظ صیانت خانواده ، تعطیلی یک روز معین در هفته برای کارگران الزامی است. بنابراین لزوما جمعه به عنوان روز تعطیلی محسوب نشده و بنا به ماهیت کار ممکن است روز دیگری در هفته به عنوان تعطیلی اجباری در نظر گرفته شود. حال آنکه اگر کارگر بنا به درخواست کارفرما در روز تعطیلی هفتگی خود در محل کار حاضر شود؛ جمعه کاری محسوب خواهد شد. حقوق جمعه کاری، 40% اضافه بر مزد دریافتی آن روز خواهند بود به عبارتی دستمزد هر ساعت کار در روز جمعه 140 درصد محاسبه می‌شود.
حقوق جمعه کاری از جمله مواردی است که در پایان هر ماه و در حین محاسبه حقوق و دستمزد ماهیانه محاسبه می شود، اما توجه کنید که جمعه کاری و اضافه کاری با هم یکسان نیستند. بنابراین در کارگاه ها و شرکت هایی که از دستگاه حضور و غیاب برای ثبت تردد پرسنل استفاده می کنند، نیاز به استفاده از نرم افزار کنترل ترددی است که قوانین جمعه کاری را پوشش دهد.
مدت زمانی که کارگر زمان و انرژی خود را برای انجام کاری در اختیار کارفرما قرار می دهد، ساعات کاری گفته می شود. بر اساس قوانین اداره کار، کارگران موظف به پر کردن 44 ساعت کاری درهفته و 220 ساعت کاری به صورت ماهیانه هستند. با فرض اینکه شخص موظف به کار کردن در تمام روزهای هفته به جز جمعه ( 6 روز کاری) بوده ،ساعات مجاز کاری در هر روز 7 ساعت و سی و سه صدم ساعت(معادل هفت ساعت و بیست دقیقه) در نظر گرفته شده و مازاد آن اضافه کاری محسوب می شود. بهتر است از نرم افزار حضور و غیاب با قابلیت محاسبه حقوق و دستمزد استفاده کنید. در این حالت نرمافزار با استفاده از فرمول محاسبه دستمزد پرسنل براساس ساعات کاری تعریف شده در قوانین اداره کار، حقوق و دستمزد پرسنل را در پایان هر ماه محاسبه می کند. در نرم افزار حضور و غیاب نانوتایم برای محاسبه حقوق کارکنان، سه افزونه ، ماژول حقوق و دستمزد، بیمه و مالیات در نظر گرفته شده است.
هر چند در برخی از مشاغل به دلیل ساعات کاری مختلط یا متقاطع به راحتی نمی توان ساعات کار موظفی و ساعات اضافه کاری کارگران را بدست آورد. به طور کلی حقوق کارگران براساس قوانین اداره کار براساس میزان ساعات کاری آنها محاسبه و به صورت ماهیانه پرداخت می شود.
آیا این سوال برای شما نیز پیش آمده است که تفاوت های جمعه کاری و تعطیل کاری چیست؟ در اینجا قصد داریم به تفاوت بین جمعه کاری و اضافه کاری به عنوان یکی از سوال های پرتکرار پاسخ دهیم. بر اساس قوانین کار، کارگران موظف به پر کردن 44 ساعت کاری در هفته و به عبارتی220 ساعت در ماه هستند. بنابر ماده 59 قانون کار، در صورتی که ساعات کار هفتگی کارگر به بیش از 44 ساعت برسد، اضافه کاری محسوب خواهد شد. نتیجه می‌گیریم در صورتی که کارگر بیش از 8 ساعت کاری در روز کار کند یا در ایام تعطیل رسمی در محل کار خود حاضر شود، مشمول اضافه کاری خواهد شد. نحوه محاسبه حقوق در ایام تعطیلی رسمی و اضافه کاری، 40 درصد بیشتر از ساعات کاری کارگران است.
با توجه به مواردی که گفته شد می توان گفت تفاوت اصلی جمعه کاری و اضافه کاری در این است که جمعه کاری تنها مربوط به روزهای جمعه ( تعطیلی هفتگی کارگر)است. در حالی که اضافه کاری تنها به ساعات کاری بیش از 44 ساعت تعیین شده هفته برای همه روزهای کاری و ایام تعطیل در نظر گرفته می شود.
حال اگر کارگری اضافه بر 44 ساعت تعیین شده کار هفتگی، در روز جمعه ( تعطیلی هفتگی) نیز مشغول به کار بوده، حقوق و دستمزد هر ساعت کاری در آن روز 180 درصد دستمزد هر ساعت کاری روزهای عادی محسوب می شود.
در این قسمت قصد داریم چگونگی محاسبه حقوق جمعه کاری کارگران را با هم بررسی کنیم. در ابتدا مروری بر نحوه محاسبه حقوق و دستمزد روزانه و ساعتی خواهیم داشت و در ادامه با چگونگی محاسبه حقوق و دستمزد جمعه کاری آشنا خواهیم شد.
فرمول محاسبه میزان مزد پرداختی برای هر روز و هر ساعت در یک روز کاری عادی عبارت است از:
دستمزد یک روز کاری عادی = (31-30 یا تعداد روزکاری در ماه/ حقوق پایه یا مزد ماهانه)
دستمزد هر ساعت کار در روز کاری عادی = 220 ساعت یا تعداد ساعت کار در ماه/ حقوق پایه یا مزد ماهانه
فرمول محاسبه اضافه کاری در روزهای کاری و تعطیلات رسمی:
اضافه کاری در ماه= تعداد ساعات اضافه کاری در ماه * 140% * (تعداد ساعت کار در ماه یا 220 ساعت)/ حقوق پایه
دستمزد هر ساعت جمعه کاری = دستمزد هر ساعت کاری عادی * ۱.۴(140%)
روال محاسبه جمعه کاری به مانند اضافه کاری و تعطیل کاری به صورت ماهیانه است. فرمول محاسبه جمعه کاری به مانند فرمول محاسبه اضافه کاری بوده و تنها کافیست فرمول بالا را در ساعات کاری روزهای جمعه یک ماه ضرب کنید تا جمعه کاری برای یک ماه محاسبه شود. در نهایت مبلغ محاسبه شده به حقوق ماهیانه کارگر اضافه می گردد.
دستمزد جمعه کاری در ماه= دستمزد یک روز جمعه کاری * ساعات جمعه کاری در ماه
دستمزد هر ساعت اضافه کاری روز جمعه = تعداد ساعات اضافه کاری روزهای جمعه در ماه* دستمزد هر ساعت کاری عادی * ۱.8(180%)
اضافه کاری در روزهای جمعه ماه= تعداد ساعات اضافه کاری روزهای جمعه در یک ماه * 180% * (تعداد ساعت کار در ماه یا 220 ساعت)/ حقوق پایه
در قانون کارمفهومی به نام تعطیل کاری وجود ندارد. منظور از تعطیل کاری، انجام اضافه کاری در روزهای تعطیل رسمی به جز جمعه ها است. طبق ماده 63 قانون کار تعطیلات رسمی به همراه روز کارگر(11 اردیبهشت) برای کارگران جز تعطیلات با حقوق و مزایا محسوبمی شود.
با توجه به تعریف اضافه کاری ( کار بیش از 44ساعت در هفته)، در صورتی که کارگر مجبور به انجام اضافه کاری در ایام تعطیل رسمی شده، مطابق با ماده 59 قانون کار، مزد هر ساعت 40 درصد بیشتراز یک روز عادی محاسبه می شود.
تعطیل کاری= ساعات تعطیل کاری * %۱۴۰ * (تعداد ساعت کار در ماه /220 ساعت) / ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ
توجه کنید که حقوق جمعه کاری تنها مربوط به روز جمعه بوده اما تعطیل کاری مربوط به اضافه کاری روزهای تعطیل رسمی است.
